Met elkaar denken we na over al de verlieservaringen van Naomi: haar ‘brood’, haar man, haar zoons, haar vaderland, en misschien ook haar geloof?
“Je kinderen kan je ook verliezen in het leven”, meent een van de vrouwen die als 45+ alleen staat voor de opvoeding van haar 6 kinderen. “Dat weet ik niet”, zegt de vrouw die een onvervulde kinderwens heeft en juist nu in de rouw om haar man ook hierom nu zo intens rouwt.
Ook over de manier waarop Naomi met haar emoties omgaat denken we met elkaar na. Ook hierover verschillen de vrouwen van mening. Mag je zoals Naomi zeggen dat de Heere je veel bitterheid heeft aangedaan? Mag je zeggen ‘noem mij maar Mara’, oftewel: mag bitterheid je identiteit worden? De een herkent het, de ander vecht ertegen en weer een ander vindt het een teken van ongeloof. God is erbij, ook in dit leed, ook als je dat niet zo ervaart.
En dan het gedeelte dat Naomi (of Mara) haar schoondochters terug stuurt. Bij mij, door mij zal er geen toekomst voor je zijn. Ga maar terug. En Orpa gaat, maar Ruth gaat mee naar het voor haar onbekende land.
Wie gaan er met de rouwenden om de tafel mee naar de onbekende toekomst, of sturen zij ook mensen terug? Herkenning. Een ander beleeft het juist weer anders: “Ik stuur ze niet weg, maar ze laten mij zo alleen.”
Ze zijn het eens over wat hen dan troost kan bieden. Het verhaal van Naomi laat hen zien dat door de diepten van het leven heen, God tóch weer toekomst geeft en mee gaat die onbekende toekomst in. Ook al zien ze dan nu (nog) niet. Zoals ook Naomi toen nog niet zag dat de weduwe van haar zoon genoemd zou worden in het geslachtsregister van Jezus.
Na deze opening gaan we bezig met het thema van deze morgen ‘rituelen & gedenkdagen’.
Wat doe je met je trouwring? Een deelneemster heeft de ringen laten versmelten met een symbolische betekenis. Samen versmolten, toch een breuk in de verbinding. Een ander vindt dat niets, en geeft dat eerlijk aan. De een gaat regelmatig naar het graf, de ander vindt er niets.
Ook gedenkdagen worden heel verschillend ingevuld. Gemis is er elke dag, waarom dan stil staan op gedenkdagen bij het gemis van elke dag? Voor een ander is het helpend en helend, ook om dit samen met de kinderen te doen. De ander mist dan juist zo de kinderen omdat ze die niet kreeg, of omdat de band met de kinderen door het overlijden zo moeilijk is geworden.
Aan het einde van de ochtend vraag ik wat de meerwaarde van de rouwgroep van Stichting Schuilplaats voor hen is. “We vinden herkenning bij elkaar”, is het unanieme antwoord. Eigenlijk waren ze het vanmorgen over weinig eens, en toch herkenning? Ze waren het eens over de meerwaarde van de rouwgroep en -belangrijker- de wetenschap dat God mee gaat door de diepten heen en uiteindelijk weer toekomst geeft en met hen mee gaat. Wat een herkenning!
Marnella Vlasblom-Bulk